Trẻ em bị ho tái đi tái lại, khò khè, tức ngực hoặc khó thở có thể mắc một hoặc nhiều dạng suyễn.

Trẻ bị suyễn không được điều trị thường có sức khỏe kém hơn trẻ khác, hoặc tránh né các hoạt động thể chất để khỏi ho hoặc khò khè. Đôi khi chúng than phiền ngực bị đau hoặc không thở kịp. Cảm cúm nhiễm thẳng vào ngực chúng. Hoặc là chúng ho, đặc biệt là ho về đêm khi bị bệnh.

Suyễn có nhiều nguyên nhân và không hiếm khi hai nguyên nhân hoặc nhiều hơn có ở một trẻ. Suyễn không chỉ khò khè. Ho, viêm phế quản tái đi tái lại và khó thở, đặc biệt là khó thở khi vận động cũng là những cách biểu hiện của suyễn.

Chẩn đoán

Chẩn đoán nguyên nhân chính xác của suyễn đôi khi khó khăn bởi vì hai nguyên nhân hoặc nhiều hơn có thể có ở một trẻ. Không may là không có một thử nghiệm nào giải đáp được mọi câu hỏi. Bác sĩ dị ứng được huấn luyện và có kinh nghiệm chuyên khoa để xác định trẻ có bị suyễn hay không, cái gì gây ra và soạn thảo ra một kế hoạch điều trị.

Bác sĩ dị ứng muốn biết các giai đoạn khò khè, ho hoặc các triệu chứng khác xuất hiện thường xuyên đến mức nào, cũng như xấu đến mức nào. Quan trọng là hiểu biết được cái gì kích phát các triệu chứng của trẻ và cái gì (kể cả thuốc) khiến các triệu chứng mất đi. Bác sĩ có thể hỏi về tiền sử gia đình và môi trường nhà ở (như là khói thuốc hoặc thú nuôi).

Trẻ dưới hai tuổi cần được chú ý nhiều hơn trong quá trình chẩn đoán, bởi vì các triệu chứng suyễn có thể do nhiều nguyên nhân gây ra trong nhóm tuổi này. Một số nguyên nhân cần được điều trị rất khác. Khi một trẻ nhỏ này có các triệu chứng suyễn, đôi khi bé được gọi là mắc bệnh đường hô hấp phản ứng.

Hai loại kích phát thường gặp nhất của suyễn ở trẻ em là cảm cúm và dị nguyên. Khi qua hai tuổi, dị ứng trở nên quan trọng đặc biệt và do đó trẻ bị suyễn nên được đánh giá về dị ứng để giúp chẩn đoán và điều trị suyễn. Tránh xa các dị nguyên mà trẻ dị ứng có thể giúp cải thiện suyễn của bé.

Nếu con của bạn lớn hơn 5 tuổi, bé có thể được yêu cầu thử chức năng hô hấp để biết các lưu lượng khí trong hai phổi của bé. Các thử nghiệm khác bác sĩ có thể bàn đến bao gồm đo lường mức độ viêm, chụp X quang ngực và các thử nghiệm tìm các nguyên nhân ít gặp hơn của các triệu chứng giống suyễn.

Điều trị

Phần quan trọng nhất của điều trị suyễn là bạn và con bạn phải biết về cách nào và lúc nào suyễn có vấn đề, cách nào tránh được một số các yếu tố kích phát và cách sử dụng thuốc. Những nguyên nhân của suyễn và cách điều trị tốt nhất cho con bạn có thể rất khác với những trẻ khác.

Bác sĩ dị ứng sẽ giúp bạn soạn thảo ra một kế hoạch điều trị suyễn và nên cho những người chăm sóc khác biết kế hoạch này. Kế hoạch này trình bày sơ lược loại thuốc nào cần sử dụng, và khi nào cách nào tăng liều sử dụng hoặc bổ sung thêm thuốc nếu cần. Nó cũng gồm có lúc nào phải gọi đến bác sĩ. Kế hoạch điều trị đặt bạn trong vòng kiểm soát để phát hiện và điều trị sớm các triệu chứng.

Các loại thuốc hít như thuốc hít định liều, dung dịch phun sương và thuốc hít bột khô. Quan trọng là bạn phải biết cách sử dụng loại thuốc đã kê toa, nếu không sẽ không có hiệu quả.

Thuốc suyễn gồm có các loại thuốc hít cấp cứu để trị triệu chứng và các thuốc kiểm soát dài hạn (dạng hít hoặc dạng uống) để kiểm soát viêm, vốn thường gây ra suyễn. Nếu suyễn của con bạn không phải là một vấn đề nhỏ hiếm gặp, thuốc kiểm soát suyễn có thể được kê toa.

Hiểu biết của chúng ta về suyễn và cách điều trị nó liên tục thay đổi. Mối liên lạc liên tục với bác sĩ là yếu tố then chốt để quyết định cái gì tốt nhất cho con bạn, hiện nay và suốt thời thơ ấu.

Câu hỏi thường gặp

Con bạn sẽ vượt khỏi suyễn không?

Nhiều trẻ khò khè do nhiễm vi rút đường hô hấp sẽ ngưng khò khè khi bé lớn hơn. Nếu con bạn mắc bệnh viêm da dị ứng (chàm), dị ứng hoặc có khói thuốc trong nhà hoặc có tiền sử gia đình rõ ràng về dị ứng / suyễn, các triệu chứng suyễn nhiều khả năng sẽ kéo dài.

Suyễn có thể được chữa khỏi không?

Chưa. Tuy nhiên, đối với hầu hết trẻ em và người lớn, suyễn có thể được kiểm soát suốt đời với chẩn đoán, giáo dục và điều trị thích hợp.

Con tôi có nên tập thể dục thể thao?

Khi suyễn của trẻ được kiểm soát (thường với các thuốc thích hợp) thể dục thể thao nên trở thành một phần của các hoạt động thường ngày. Trẻ bị suyễn chắc chắn có thể là vận động viên, là vận động viên xuất sắc. Nhiều vận động viên Olympic mắc bệnh suyễn.

Cách nào kiểm soát các triệu chứng tại trường học?

Bạn, gia đình bạn, bác sĩ và nhân viên trường học có thể cùng làm việc với nhau để ngăn ngừa và/hoặc kiểm soát suyễn. Chia sẻ kế hoạch điều trị suyễn của con bạn với y tá, thầy cô trong trường học, là những người chăm sóc con bạn. Với sự chấp thuận của bác sĩ và cha mẹ, trẻ em trong độ tuổi đi học mắc bệnh suyễn nên được phép mang theo các loại thuốc hít định liều và sử dụng chúng khi thích hợp.

Tóm tắt

+ Suyễn không chỉ là khò khè. Ho, viêm phế quản tái đi tái lại và khó thở, nhất là khi vận động, cũng là những cách biểu hiện của suyễn.

+ Hai loại yếu tố kích phát thường gặp nhất của suyễn là cảm cúm và dị nguyên.

+ Chẩn đoán nguyên nhân chính xác của suyễn đôi khi khó bởi vì hai nguyên nhân hoặc nhiều hơn có thể có ở một trẻ.

+ Phần quan trọng nhất của điều trị suyễn là bạn và con bạn phải biết về cách nào khi nào suyễn có vấn đề và cách sử dụng các loại thuốc.

+ Bác sĩ dị ứng được huấn luyện và có kinh nghiệm chuyên khoa để quyết định xem con bạn có mắc bệnh suyễn hay không, cái gì gây ra suyễn và soạn thảo ra một kế hoạch điều trị.

Nguồn: American Academy of Allergy, Asthma & Immunology
http://www.aaaai.org/conditions-and-treatments/library/at-a-glance/childhood-asthma.aspx
Trần Thanh Xuân dịch