Hút thuốc và hậu quả

Giới thiệu
Hút thuốc là một vấn đề sức khỏe công cộng lớn. Khoảng nửa triệu tử vong ở Mỹ hàng năm là do hút thuốc. Những tử vong này là hậu quả của ung thư, các vấn đề về hô hấp, đột quị và các vấn đề sức khỏe khác có liên quan đến khói thuốc.
Hút thuốc gây ra một số lượng nhiều hơn nữa các giới hạn hoạt động, đau đớn và khổ sở do các bệnh khác.
Tài liệu tóm tắt này giúp bạn hiểu được tại sao hút thuốc lá gây nghiện và có hại cho sức khỏe của người hút và người chung quanh họ.
Hút thuốc lá
Khói thuốc lá chứa hàng ngàn hóa chất; ít nhất 60 trong số đó gây ra ung thư!
Thành phần gây nghiện trong khói thuốc lá là nicotine. Nicotine RẤT gây nghiện. Các hãng thuốc lá biết điều này và điều chỉnh mức nicotine trong thuốc là để chắc chắn rằng người hút thuốc sẽ bị nghiện.
Nicotine nhanh chóng hấp thu vào máu; trong vòng 30 giây sau khi vào cơ thể, nó đến não. Nó khiến não tiết ra các chất đặc biệt tạo nên cảm giác thích thú và mạnh mẽ. Một trong những chất này là epinephrine. Các cảm giác được tạo nên thường được gọi là “phê”.
Trong nửa giờ, cảm giác “phê” tan mất và người hút còn lại cảm giác trầm uất và mệt mỏi. Cảm giác này khiến người hút đốt tiếp một điếu thuốc nữa. Chu kỳ kích thích và trầm uất tiếp tục lập đi lập lại, dẫn đến nghiện.
Vì cơ thể có khả năng lờn nicotine cao, người hút thuốc dần dần hút nhiều hơn để đạt được cùng mức “phê”.
Người ta đã chứng minh được rằng mức thèm nicotine tăng cao khi mức độ căng thẳng cảm xúc và căng thẳng thể chất tăng cao. Do đó cảm giác căng thẳng có thể dẫn đến hút thuốc nhiều hơn.
Khi một người quyết định ngưng hút thuốc, sự thèm muốn nicotine dẫn đến các triệu chứng thiếu thuốc. Các triệu chứng này gồm có:
+ dễ nổi giận
+ giận dữ
+ hung hăng
+ bi quan
Ngoài nicotine, khói thuốc lá cũng có chứa carbon monoxide, còn gọi là CO. Khí này là loại khí giết người khi người ấy tự tử bằng cách khởi động máy xe hơi và đóng kín cửa nhà xe!
Với số lượng nhỏ, như số lượng một người hút thuốc nhận được khi hút, phơi nhiễm carbon monoxide làm tăng nguy cơ phát bệnh tim.
Nhựa thuốc cũng được tìm thấy trong khói thuốc; nó liên quan đến các loại ung thư khác nhau, cũng như đến tổn thương của màng lót phổi.
Một người khi hút thuốc chẳng những tác động đến người hút mà còn đến người phơi nhiễm khói thuốc này. Bất cứ người nào ở gần người đang hút thuốc hít vào khói thuốc lá thở ra từ người hút, cũng như khói thuốc từ chính điếu thuốc lá, xì gà hoặc tẩu thuốc. Điều này gọi là hút thuốc thụ động.
Ung thư
Hầu hết các tế bào cấu tạo nên cơ thể liên tục phân chia và chết đi theo một cách rất có kiểm soát.
Một số hóa chất có thể can thiệp vào quá trình phân chia tế bào, khiến ung thư phát triển.
Ung thư trong cơ thể là tên được gọi tùy theo nơi ung thư khởi phát. Thí dụ, ung thư khởi phát trong phổi được gọi là “ung thư phổi”.
Ung thư có khuynh hướng rời khỏi vị trí khởi phát và lan ra khắp cơ thể; quá trình này được gọi là “di căn”. Khi cơ thể không thể chịu đựng nổi sự phát triển của ung thư, bệnh nhân tử vong.
Khi một ung thư phát triển và lan ra khắp cơ thể, nó có thể trở nên rất đau đớn, nhất là khi nó lan đến xương. Ung thư cũng có thể làm xương yếu đi, gây ra gãy xương.
Khi một ung thư lan đến não, nó có thể gây ra yếu cơ, liệt, hôn mê và tử vong.
Hút thuốc có liên quan đến ít nhất một phần ba của tất cả trường hợp tử vong có liên quan đến ung thư ở Mỹ. Nó đã được chứng minh có liên quan đến:
+ Ung thư phổi
+ Ung thư miệng và hốc miệng
+ Ung thư thanh quản
+ Ung thư thực quản
Hút thuốc lá là nguyên nhân số một của tử vong do ung thư phổi ở đàn ông và phụ nữ.
Hút thuốc cũng có liên quan đến ung thư của tụy tạng, thận, bàng quang và cổ tử cung.
Phổi
Tất cả các khí độc được hít vào khi một người hút thuốc làm tổn thương màng lót phổi.
Trong phổi còn mạnh khỏe, màng lót rất trơn láng và mỏng; nó cho phép oxy và khí carbonic trao đổi giữa máu và không khí.
Những màng trơn láng và mỏng này trở nên rất dày, đen và hóa sẹo ở người hút thuốc. Điều này làm cho phổi rất khó làm tròn công việc.
Sợi lông rất nhỏ, chỉ nhìn thấy được trên kính hiển vi, bao phủ một số màng lót của đường hô hấp và phổi; chúng được gọi là vi mao. Chức năng của chúng là quét sạch bụi, vi khuẩn và các thành phần gây hại khác mà chúng ta có thể hít vào.
Do hút thuốc hủy hoại vi mao, phổi của người hút thuốc có khả năng tự làm sạch rất kém. Điều này dẫn đến nhiễm trùng phổi tái đi tái lại, có thể gây ra sẹo phổi và hô hấp khó khăn.
Tên của một số bệnh phổi do hút thuốc gây ra là:
+ Viêm phế quản
+ Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)
+ Khí phế thủng
+ Giãn phế quản
+ Bệnh đường thở phản ứng
Những bệnh phổi này khiến cho các tình trạng phổi khác, như suyễn nặng hơn.
Các bệnh phổi có thể làm giới hạn hoạt động rất nhiều. Những người mắc bệnh phổi có thể không thể sống được nếu không được cung cấp oxy liên tục. Khi một người không thể thể thở tốt, người ấy trở nên lệ thuộc vào người khác, cũng như không thể vận động và giữ được thể hình.
Tim và Mạch máu
Hút thuốc làm cho mạch máu của cơ thể hẹp và tắc nghẽn. Điều này xảy ra bởi vì hút thuốc kích thích cholesterol tích tụ trong thành mạch máu. Hút thuốc cũng làm cho máu tụ trong lòng mạch máu, làm chúng hẹp hơn nữa, gọi là huyết khối.
Sự kết hợp tích tụ cholesterol và huyết khối làm tăng nguy cơ ngạnh tắc tim và nhịp tim không đều. Cả hai tình trạng này có thể khiến hoạt động bị giới hạn và tử vong.
Tác dụng của thuốc lá trên tim còn nặng hơn nữa trên bệnh nhân có:
+ Tiền sử gia đình mắc bệnh tim
+ Cholesterol cao
+ Tim trước đây có vấn đề
Khi các mạch máu của não bị ảnh hưởng, có nhiều khả năng xảy ra đột quị não hơn. Đột quị thường khiến hoạt động bị giới hạn rất nhiều, tác động đến cảm giác và kỹ năng vận động. Đột quị cũng ảnh hưởng đến lời nói, sự nhận biết và khả năng sống độc lập.
Khi máu tụ trong các tĩnh mạch của chân hoặc của vùng chậu, một tình trạng gọi là “huyết khối tĩnh mạch sâu” có thể phát triển. Các cục máu tụ có thể bị tách rời và di chuyển đến phổi, sẽ làm cho người bệnh tử vong ngay lập tức. Điều này thường gặp hơn ở phụ nữ uống thuốc ngừa thai và lớn hơn 30 tuổi.
Tích tụ cholesterol và các cục máu có thể ảnh hưởng đến các mạch máu nhỏ của da, khiến da nhăn và trông họ già hơn tuổi thật rất nhiều.
Tích tụ cholesterol và các cục máu cũng có thể khiến các khớp bị tách rời. Hút thuốc có thể đẩy nhanh và làm xấu hơn sự thoái hóa của các khớp, nhất là các đĩa cột sống. Hậu quả là đau lưng và đau chân dữ dội, có thể khiến hoạt động bị giới hạn nặng nề.
Khi lưu lượng máu đến tay hoặc chân bị giảm, có thể cần đến các phẫu thuật mạch máu chính để phục hồi lưu lượng máu. Trong một vài trường hợp, các phẫu thuật này không thành công và có thể phải cắt đoạn chân.
Dạ dày & Ruột
Hút thuốc có thể khiến rát ngực do ợ xuất hiện thường xuyên hơn và nặng nề hơn.
Người hút thuốc có nguy cơ loét cao hơn và loét của người hút thuốc có khuynh hướng phục hồi chậm hơn người không hút thuốc.
Hút thuốc cũng ảnh hưởng đến các chức năng gan. Người hút thuốc thường không thể sử dụng cùng một liều thuốc như người không hút thuốc bởi vì gan của họ không thể xử lý được thuốc. Hút thuốc cũng làm cho xơ gan nặng hơn.
Người hút thuốc có nhiều khả năng mắc bệnh Crohn hơn người không hút thuốc. Bệnh Crohn là một bệnh của ruột, gây ra viêm trầm trọng, tiêu chảy và chảy máu trong phân, có thể cần phải phẫu thuật nhiều lần.
Sức khỏe Phụ nữ
Cả nam và nữ đều mắc phải những bệnh có liên quan đến khói thuốc đã được đề cập. Tuy nhiên, có những nguy cơ sức khỏe khác riêng cho phụ nữ.
Phụ nữ hút thuốc dùng thuốc ngừa thai có nguy cơ bị đột quị, hẹp mạch máu và huyết khối cao hơn.
Phụ nữ hút thuốc có nguy cơ ung thư cổ tử cung cao hơn.
Phụ nữ hút thuốc khó có thai hơn người không hút thuốc. Phụ nữ hút thuốc đang mang thai có nguy cơ cao trẻ bị tử vong khi sinh, sinh non hoặc thiếu cân rất nhiều so với bình thường.
Sức khỏe Nam giới
Cũng giống như các nguy cơ riêng cho phụ nữ hút thuốc, có những nguy cơ khác riêng với đàn ông nam hút thuốc.
Tích tự cholesterol và các cục máu trong mạch máu đàn ông có thể gây ra rối loạn dương cương và bất lực. Các mạch máu khỏe mạnh góp phần chủ yếu trong việc tạo ra dương cương. Khi lưu lượng máu đến dương vật giảm, các lần dương cương có thể trở nên rất yếu hoặc thậm chí không có.
Hút thuốc có thể làm giảm số lượng tinh trùng và có thể dẫn đến trục trặc trong việc thụ tinh.
Trẻ em
Trẻ em phơi nhiễm khói thuốc đều đặn thật sự là những nạn nhân vô tội của hút thuốc lá.
Trẻ chưa sinh của người mẹ hút thuốc nhiều khả năng mắc phải những rối loạn hành vi.
Nghiên cứu cho thấy rằng con cái của những người mẹ hút thuốc có nhiều khả năng sẽ hút thuốc hơn khi chúng lớn lên so với con cái của những người mẹ không hút.
Trẻ em phơi nhiễm khói thuốc có nguy cơ mắc hội chứng đột tử trẻ em (Sudden Infant Death Syndrome – SIDS) cao hơn.
Trẻ em phơi nhiễm khói thuốc cũng nhiều khả năng mắc bệnh viêm phế quản, viêm phổi, nhiễm trùng tai và suyễn nặng hơn so với trẻ em không phơi nhiễm khói thuốc.
Bệnh nhân phẫu thuật
Có hai biến chứng nữa có thể xảy ra ở người hút thuốc khi họ được phẫu thuật với gây mê toàn thân. Đó là lý do các phẫu thuật viên yêu cầu bệnh nhân ngưng hút thuốc lá 2 tuần trước khi phẫu thuật nếu được.
Người hút thuốc nhiều khả năng phát bệnh viêm phổi sau phẫu thuật hơn người không hút thuốc.
Người hút thuốc khi phẫu thuật nối xương có nhiều khả năng không liền xương tốt.
Kết luận
Ngày nay bác sĩ hiểu rằng hút thuốc lá là một loại nghiện và nó cần được được điều trị như nghiện. Nghiên cứu gần đây đang khám phá nguyên nhân sinh hóa của nghiện thuốc lá. Nghiên cứu như vậy sẽ dẫn đến các trị liệu mới hơn, hữu hiệu hơn để trị được nghiện.
Chưa bao giờ như bây giờ, người ta đang cố gắng bỏ thuốc. Có nhiều chương trình giúp người hút thuốc từ bỏ thói quen.
Khi bệnh nhân từ bỏ hút thuốc, cơ thể có khuynh hướng hồi phục và sửa chữa một số những tổn thương do hút thuốc gây ra. Thí dụ, trong vòng 3 tháng bỏ thuốc, chức năng phổi cải thiện được khoảng 30%.
Trong khoảng một năm, nguy cơ các vấn đề về tim giảm còn một nửa so với tiếp tục hút thuốc.
Sau 10 năm ngưng hút thuốc, tỉ lệ tử vong do ung thư phổi giảm được gần một nửa. Nguy cơ của các ung thư khác cũng giảm, và nguy cơ đột quị trở về mức tương tự như người không hút thuốc.
Do đó, từ bỏ hút thuốc KHÔNG BAO GIỜ quá trể.
Cách tốt nhất để phòng ngừa tất cả các vấn đề do hút thuốc gây ra là: KHÔNG BẮT ĐẦU HÚT THUỐC!
Do đó, RẤT QUAN TRỌNG là người lớn KHÔNG khuyến khích trẻ em hút thuốc. Việc giúp đỡ người hút thuốc đang cố gắng từ bỏ cũng quan trọng tương đương.
Nguồn: MedlinePlus