Ngay trong khi Thế vận hội Mùa đông Sochi đang diễn ra tại Nga, tờ The Atlantic của Mỹ đã đăng tải bài viết cho hay, các nhà khoa học Uzbekistan đang thực hiện một dự án ngoạn mục, tìm kiếm các tài năng thể thao nhí bằng cách xét nghiệm gen thể thao (Sport gene) ở nhóm trẻ dưới 10 tuổi.

Tài năng thể thao nằm trong hệ gen?

Kể từ khi hệ gen người được giải mã năm 2000, nhiều lĩnh vực nghiên cứu và ứng dụng về gen đã trở nên sôi động, đặc biệt là trong lĩnh vực y tế, an ninh và gần đây đang được ứng dụng vào nhiều lĩnh vực khác như thể thao hay nghệ thuật tại Trung Quốc và một số quốc gia Âu – Mỹ. Trong 2 năm gần đây, việc xét nghiệm gen để tìm kiếm tài năng thể thao cấp quốc tế đã bị cấm tại nhiều nước, nhưng nay lệnh cấm này đã được gỡ bỏ nên nhiều nơi người ta đã bắt tay trở lại nghiên cứu. Đầu tháng 1/2014, Viện Sinh hóa hữu cơ (IBC) Uzbekistan thông báo, họ bắt đầu thực hiện dự án cấp di truyền phân tử để chọn các tài năng thể thao nhỏ tuổi. Để bắt tay thực hiện dự án này, IBC sẽ hợp tác với Ủy ban Olympic Quốc gia Uzbekistan (NOC) và một số cơ quan khác, đặc biệt là lĩnh vực bóng đá, bơi lội và đua thuyền, dự kiến sẽ khởi động vào đầu năm 2015 sắp tới.

Eero Mantyranta, người Phần Lan 3 lần đoạt Huy chương vàng trượt tuyết Olympic 3.

Theo ông Rustam Muhamedov, Giám đốc Phòng thí nghiệm di truyền thuộc IBC thì tuy bị cấm nhưng trong 2 năm qua IBC đã chuẩn bị được rất nhiều việc, đặc biệt, nghiên cứu các gen trong cơ thể của các quán quân thể thao người Uzbekistan và tới đây sẽ công bố danh sách 50 gen mà IBC cho rằng đóng vai trò quan trọng tạo nên các quán quân thể thao trong tương lai. Cũng theo ông Rustam, không phải đến bây giờ mà nhiều quốc gia phát triển ở châu Âu và Mỹ đã từng làm việc này, thông qua việc thử máu của trẻ nhỏ, kết hợp với sở thích thể thao của con người.

Một trong số những quốc gia đi đầu có Australia, các nhà khoa học ở đây đã thành công trong lĩnh vực tìm thấy một loại gen có tên ACTN3 mã hóa một protein có trong sợi cơ co rút nhanh (fast-twitch muscle fibers) có khả năng giúp cho vận động viên nhảy cao và những ai không có gen này thì không thể tham gia môn thi chạy Olympic 100 mét được, đây là một sự thật ai cũng biết. Tuy nhiên trong số 7 tỷ người trên thế giới (không kể những người đã quá tuổi) thì việc sở hữu một “bản thể” gen này quả là hiếm có và một khi không phát hiện không được đào tạo cũng lại bỏ phí một tài nguyên rất lớn mà tạo hóa ban cho con người.

Dự án tìm kiếm gen thể thao sẽ trở thành hiện thực?

Trước khi dự án được bắt đầu, nhiều trung tâm nghiên cứu trên thế giới đã bắt tay vào nghiên cứu hệ gen con người. Qua nghiên cứu, các nhà khoa học tìm thấy nguồn gốc của con người. Chẳng hạn, những người có màu da nâu thường có nguồn gốc từ Nam Á, Ấn Độ. Đặc biệt hơn, các nhà khoa học còn tìm thấy một cụm gen được đặt tên là gen thể thao (Sport gene) ở trẻ nhỏ có nguồn gốc từ châu Phi, giúp con người dẻo dai khi tham gia đua tài. Qua nghiên cứu And, các chuyên gia ở ĐH Glasgow (Anh) phát hiện những người Jamaica là nhóm  người có sức khỏe tốt, thường xuyên đạt kỷ lục trong các cuộc đua chạy maratong. Các nhà khoa học còn phát hiện thấy Eero Mantyranta, VĐV trượt tuyết người Phần Lan giành tới 7 huy chương, 3 trong số này là HCV Olympic, người có một đột biến di truyền, có số lượng hồng cầu rất cao,  máu mang nhiều ôxy nên Mantyranta chạy rất nhanh mà không hề bị mệt.

Cấu trúc gen  ACTN3.

Trở lại dự án của IBC, hiện nay các nhà khoa học đang tiến hành nghiên cứu gen ACTN3, sản xuất ra một loại protein điều tiết các sợi cơ co rút nhanh. Các sợi cơ co rút nhanh chính là những tế bào giúp cơ bắp dẻo dai trong khi chạy nhảy, nâng tạ hay bơi thuyền. Nghiên cứu chuyên sâu, các nhà khoa học phát hiện thấy những ai có 2 bản thể gián đoạn gen ACTN3 là nhóm người có khả năng tuyệt vời trong thể thao, ngược lại nếu không có gen này thì khả năng hoạt động của cơ bắp giảm mạnh và không chịu được môi trường hoạt động cao tải. Theo thống kê, có gần 18% dân số trên thế giới hiện nay có 2 bản sao của gen này nhưng ở mức thấp, tuy vậy họ vẫn chạy nhanh hơn so với nhóm người không mang gen ACTN3. Trong thực tế, nhóm các quán quân Olympic chỉ có khoảng 3% mang 2 copy gen này cho nên việc phân tích đánh giá vai trò của gen ACTN3 cũng không hề đơn giản. Điều này có nghĩa, ngoài gen ACTN3 thì người ta cần phải quan tâm đến những yếu tố khác, kể cả yếu tố môi trường, ăn uống, luyện tập cho đến vấn đề tâm lý.

Những vấn đề tồn tại của “gen thể thao”

Tại Mỹ và Australia, kỹ thuật thử gen thể thao được người ta gọi là xét nghiệm ATLAS, nó chỉ cung cấp một lượng thông tin rất nhỏ trong một bức tranh tổng thể, điều này có nghĩa, các bậc phụ huynh không thể dựa vào nó mà cho rằng con mình là “thiên tài thể thao”. Nó chỉ mang tính tham khảo giống như trong giáo dục, tính thông minh còn liên quan đến nhiều tiêu chí khác. Ngoài ra, theo các chuyên gia di truyền, xét nghiệm ATLAS chỉ thích hợp cho nhóm trẻ dưới 10 tuổi, chính xác là dưới 8 tuổi và ở những đứa trẻ có thiên hướng bẩm sinh, ưa thích thể thao. Chưa hết, xét nghiệm ATLAS cũng đang vấp phải những sự phản đối của dư luận, rằng nó không mang tính nhân đạo, thậm chí có thể bị lợi dụng như khi tuyển chọn lao động, hoặc dùng nó để chống đối lại loài người. Đứng trên góc độ luật pháp, các chuyên gia nhân quyền cho rằng, xét nghiệm ATLAS có thể gây tác động lớn đến mẫu di truyền của con người, chính vì vậy mà ở một số quốc gia kỹ thuật này hiện vẫn đang trong tầm ngắm, bị cấm. Và cuối cùng cũng nên nhắc lại xét nghiệm ATLAS không phải là mới và không có sự ngoại trừ, vì ở Mỹ và ở Australia người ta đã làm từ lâu. Một công ty của Australia hiện đang có ý định bán bản quyền cho các công ty nước ngoài, trong đó có một công ty của Nhật. Để tham khảo, kỹ thuật xét nghiệm ATLAS tại Mỹ hiện đang có giá 150USD và thêm 250USD khách hàng có thể biết được các thông tin di truyền liên quan đến bệnh tật  do công ty 23andMe cung ứng. Tất cả những xét nghiệm này được đánh giá là có lợi cho con người nhưng nó không làm thay đổi cuộc sống của những người trong cuộc.

Khắc Nam

Phòng khám đa khoa CHAC chuyên cung cấp các dịch vụ chăm sóc và bảo vệ sức khoẻ, giấc ngủ của bạn và gia đình. Đến với trung tâm CHAC quý khách sẽ nhận được sự chăm sóc tận tình của bác sĩ chuyên khoa, có chuyên môn cao, nhiều năm kinh nghiệm, ân cần tận tụy. Với cơ sở vật chất hiện đại và đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm, các bác sĩ sẽ chẩn đoán và điều trị chính xác, với độ hiệu quả tốt nhất và nhanh nhất.. TRUNG TÂM CHĂM SÓC SỨC KHOẺ CỘNG ĐỒNG CHAC là địa chỉ chăm sóc tin cậy cho sức khỏe của bạn. Các dịch vụ hiện nay của chúng tôi:

1. Điều Trị Mất Ngủ, cach chua benh mat ngu.
2. Điều trị hen suyễn.
3. Điều trị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính.
4. Khám và điều trị bệnh hô hấp.
5. Khám vào điều trị bệnh tai mũi họng, viêm họng.
6. Khám và điều trị bệnh tim mạch, sản phụ khoa.
7. Khám sức khoẻ tổng quát.
8. Khám sức khoẻ định kỳ.

Phòng khám đa khoa CHAC hân hạnh chào đón và phục vụ Quý khách.