CHẨN ĐOÁN HEN SUYỄN
Bác sĩ chăm sóc ban đầu sẽ chẩn đoán hen suyễn dựa trên bệnh sử của bạn và gia đình, thăm khám lâm sàng và các kết quả thử nghiệm.
Bác sĩ cũng dự đoán mức độ hen suyễn của bạn – nghĩa là nó chỉ xảy ra từng lúc, nhẹ, trung bình hoặc nặng. Mức độ nặng nhẹ sẽ quyết định việc bạn sẽ bắt đầu điều trị ra sao.
Bạn có thể cần gặp một chuyên gia suyễn nếu:
+ Bạn cần các thử nghiệm đặc biệt để giúp chẩn đoán suyễn
+ Bạn đã từng có cơn suyễn đe dọa tính mạng
+ Bạn cần nhiều hơn một loại thuốc hoặc liều thuốc cao hơn để kiểm soát suyễn của bạn hoặc nếu bạn gặp những vấn đề chung khi muốn kiểm soát tốt suyễn của bạn
+ Bạn đang nghĩ đến việc điều trị dị ứng.

Tiền sử bệnh và tiền sử gia đình
Bác sĩ có thể hỏi về tiền sử bệnh suyễn và dị ứng của gia đình bạn. Họ có thể hỏi bạn có những triệu chứng suyễn không, chúng xuất hiện lúc nào và có thường xuyên không.
Hãy cho bác sĩ biết các triệu chứng có vẻ chỉ xuất hiện vào một số thời điểm nhất định trong năm hoặc là tại những nơi nhất định, hoặc chúng có trở nặng về đêm không.
Bác sĩ cũng có thể muốn biết các yếu tố gì có vẻ kích phát các triệu chứng hoặc làm chúng nặng thêm.
Bác sĩ có thể hỏi bạn về các tình trạng sức khỏe có liên quan, có thể tác động đến việc điều trị suyễn. Các tình trạng này gồm có sổ mũi, nhiễm trùng xoang, bệnh trào ngược, ức chế tâm lý và ngưng thở lúc ngủ.
Khám thực thể
Bác sĩ sẽ nghe hô hấp của bạn và tìm những dấu hiệu của bệnh suyễn hoặc dị ứng. Những dấu hiệu này gồm có thở rít, sổ mũi hoặc sưng các đường mũi và các tình trạng dị ứng da (như chàm).
Hãy nhớ rằng bạn vẫn có thể mắc bệnh suyễn ngay cả khi bạn không có những dấu hiệu này trong ngày bác sĩ khám bạn.
Các thử nghiệm chẩn đoán
Đo chức năng phổi
Bác sĩ sẽ sử dụng một thử nghiệm gọi là hô hấp ký để kiểm tra xem các phổi của bạn hoạt động thế nào. Thử nghiệm này đo số lượng không khí bạn hít vào và thở ra. Nó cũng đo khả năng bạn thổi không khí ra nhanh đến đâu.
Hô hấp ký
Bác sĩ cũng có thể cho bạn dùng thuốc và sau đó thử nghiệm lại để xem các kết quả có tốt hơn không.
Nếu các kết quả ban đầu thấp hơn bình thường và cải thiện sau khi thử thuốc, và nếu tiền sử y khoa của bạn cho thấy một kiểu các triệu chứng suyễn, chẩn đoán sẽ có khả năng là suyễn.
Các thử nghiệm khác
Bác sĩ của bạn có thể đề nghị các thử nghiệm khác nếu thấy cần thêm thông tin để chẩn đoán. Chúng có thể gồm có:
· Thử dị ứng để tìm ra các dị nguyên ảnh hưởng đến bạn, nếu có.
· Một thử nghiệm đo mức độ nhạy cảm của đường thở, gọi là thử nghiệm kích thích phế quản. Sử dụng hô hấp ký, thử nghiệm này đo lập đi lập lại chức năng phổi của bạn trong lúc vận động thể lực hoặc sau khi bạn tiếp nhận các liều khí lạnh tăng dần hoặc là một loại hóa chất đặc biệt để bạn hít vào.
· Một thử nghiệm để cho thấy bạn có tình trạng khác có cùng các triệu chứng như suyễn, như là bệnh trào ngược, rối loạn chức năng dây thanh hoặc ngưng thở lúc ngủ.
· Chụp X quang ngực hoặc đo điện tâm đồ. Các thử nghiệm này sẽ giúp tìm ra dị vật hoặc một bệnh khác có thể gây ra các triệu chứng của bạn.
Chẩn đoán hen suyễn ở trẻ em
Hầu hết trẻ em mắc bệnh hen suyễn khởi phát những dấu hiệu đầu tiên trước lúc 5 tuổi. Tuy nhiên, suyễn ở trẻ em (từ 0 đến 5 tuổi) khó mà chẩn đoán được.
Đôi lúc khó nói được một đứa trẻ có mắc bệnh suyễn hoặc một tình trạng nào khác. Đó bởi vì các triệu chứng suyễn cũng xuất hiện cùng với các tình trạng khác.
Nhiều trẻ nhỏ cũng thở rít khi chúng cảm lạnh hoặc nhiễm trùng hô hấp nhưng không tiếp diễn thành suyễn sau khi chúng được 6 tuổi.
Một đứa trẻ có thể thở rít bởi vì các đường thở nhỏ của bé trở nên hẹp thêm trong lúc cảm lạnh hoặc nhiễm trùng hô hấp. Các đường thở phát triển khi trẻ lớn lên, do đó thở rít không còn xuất hiện khi trẻ cảm lạnh.
Một trẻ nhỏ thường thở rít khi bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng nhiều khả năng mắc bệnh suyễn khi:
· Một hoặc cả hai cha mẹ mắc bệnh suyễn
· Trẻ có các dấu hiệu dị ứng, gồm cả tình trạng dị ứng da ví dụ như chàm
· Trẻ có những phản ứng với phấn hoa hoặc các dị nguyên khác trong không khí
· Trẻ thở rít ngay cả khi bé không bị cảm lạnh hoặc nhiễm trùng nào khác.
Cách chắc chắn nhất để chẩn đoán suyễn là đo chức năng phổi, bệnh sử và khám thực thể. Tuy nhiên, khó mà đo chức năng phổi ở trẻ nhỏ hơn 5 tuổi. Do đó, bác sĩ phải dựa vào tiền sử bệnh của trẻ, các dấu hiệu và triệu chứng, và khám lâm sàng để chẩn đoán. (Hiện nay, duy nhất tại Việt Nam, Trung tâm Chăm sóc Sức khỏe Cộng đồng, 10 Lý Thường Kiệt, quận 10, TP. Hồ Chí Minh có máy đo dao động xung ký, giúp chẩn đoán suyễn cho trẻ từ 2 tuổi trở lên)
Bác sĩ cũng có thể sử dụng thử các thuốc suyễn trong vòng 4 đến 6 tuần để xem trẻ có đáp ứng tốt hay không.
Nguồn: Viện Tim, Phổi, Huyết học Quốc gia Hoa Kỳ