RƯỢU VÀ HỘI CHỨNG WERNICKE – KORSAKOFF
Người đã uống nhiều rượu trong suốt một thời gian dài có nguy cơ phát sinh những thay đổi nghiêm trọng và dai dẵng trong não. Tổn thương có thể do những tác động trực tiếp của rượu trên não, hoặc do tác động gián tiếp của tình trạng sức khỏe tổng quát hoặc của bệnh gan nặng.
Thí dụ, thiếu thiamine thường xảy ra ở người bệnh nghiện rượu và là hậu quả của tình trạng suy dinh dưỡng chung. Thiamine, còn gọi là vitamin B1, là một thành phần dinh dưỡng chủ yếu của tất cả các mô, kể cả não. Thiamine có trong các thức ăn như thịt, vịt gà; ngũ cốc; quả; hạt khô, đậu, đậu nành.
Đến 80% người nghiện rượu bị thiếu thiamine và một số trong những người này sẽ tiến triển đến độ phát sinh các rối loạn não nghiêm trọng, như là hội chứng Wernicke-Korsakoff (WKS). WKS là một bệnh gồm có hai hội chứng riêng lẻ: một tình trạng ngắn hạn và nghiêm trọng gọi là bệnh não Wernicke; một tình trạng kéo dài, gây suy nhược gọi là bệnh loạn thần Korsakoff.
Các triệu chứng của bệnh não Wernicke gồm có lú lẫn, liệt các dây thần kinh vận nhãn và khó khăn trong việc phối hợp cơ. Thí dụ, người bệnh não Wernicke lú lẫn đến độ không biết đường ra khỏi phòng hoặc thậm chí không thể đi bộ được. Tuy nhiên, nhiều bệnh nhân Wernicke không biểu hiện cả 3 dấu hiệu và triệu chứng này. Thầy thuốc điều trị người nghiện rượu phải biết rằng bệnh não Wernicke có thể có dù người bệnh chỉ biểu hiện một hoặc hai triệu chứng. Trên thực tế, các nghiên cứu tiến hành trên tử thi cho thấy nhiều trường hợp bệnh não do thiếu thiamine có thể không được chẩn đoán ra khi còn sống bởi vì tất cả các dấu hiệu và triệu chứng cổ điển không có hoặc không được nhận ra.
Khoảng 80 đến 90 phần trăm người nghiện rượu mắc bệnh não Wernicke cũng mắc bệnh loạn thần Korsakoff, một hội chứng mạn tính, gây suy nhược với đặc điểm rối loạn học tập và trí nhớ dai dẵng. Bệnh nhân loạn thần Korsakoff hay quên và nhanh kiệt sức; đi lại và phối hợp vận động khó khăn. Mặc dù những bệnh nhân này gặp khó khăn khi nhớ lại thông tin cũ, nổi bật vẫn là họ gặp khó khăn khi “đặt xuống” thông tin mới. Thí dụ, những bệnh nhân này có thể thảo luận chi tiết về một sự kiện trong cuộc đời họ, nhưng sau đó một giờ có thể không còn nhớ đến cuộc thảo luận này.
Điều trị
Tiểu não, vùng não chịu trách nhiệm phối hợp cử động và có lẽ một số dạng học tập, có vẻ đặc biệt nhạy cảm với các tác động của thiếu thiamine. Tiểu não là vùng thường bị tổn thương nhất khi uống rượu lâu dài. Sử dụng thiamine giúp cải thiện chức năng não, nhất là ở bệnh nhân trong những thời kỳ đầu của WES. Khi tổn thương não nghiêm trọng hơn, qui trình chăm sóc chuyển từ điều trị sang hỗ trợ bệnh nhân và gia đình họ. Có thể cần đến chăm sóc trong trại đối với 25 phần trăm các bệnh nhân có tổn thương não vĩnh viễn và bị mất đáng kể kỹ năng nhận biết.
Trần Thanh Xuân dịch