Hen suyễn là một bệnh mãn tính phải điều trị dài hạn bằng nhóm thuốc chống viêm chủ yếu là corticoid nên gây nhiều tác dụng phụ: nấm miệng, khản tiếng, phù, tăng cân, tăng huyết áp, đái tháo đường, loét dạ dày và đặc biệt là suy tuyến thượng thận, mục xương…. Vậy phải sử dụng thuốc như thế nào để tránh các tai biến này?Do đặc tính kháng viêm nên thuốc nhóm corticoid được xem là chủ đạo trong điều trị hen suyễn. Việc tự ý dùng thuốc không theo giai đoạn bệnh cũng làm tăng nguy cơ tai biến của thuốc.

Chẳng hạn, corticoid dạng viên (prednisolone, prednisone) và dạng tiêm rất hữu ích trong các đợt cấp nặng của bệnh khi corticoid hít không đủ để cắt cơn, nếu sử dụng ngắn hạn thì không có tác dụng phụ đáng kể.

Song không ít bệnh nhân thấy nó rẻ tiền và sử dụng có hiệu quả nên mua dùng lâu dài dẫn tới mục và loãng xương khi dùng kéo dài.

Nhiều nghiên cứu đã cho thấy, uống hàng ngày hơn 5mg prednisolone hay liều corticoid tương đương có thể dẫn tới giảm mật độ xương và tăng nhanh nguy cơ gãy xương trong quá trình điều trị.

Mật độ xương có thể giảm tới 10 – 15% sau 1 năm điều trị corticoid. Ở bệnh nhân dùng corticoid thường hay giảm sớm mật độ xương, chủ yếu ở các vùng xương xốp như xương cột sống và xương sườn, nhưng cũng cả ở các vùng xương khác của cơ thể.

Mới đây, các nghiên cứu còn chứng tỏ rằng, nguy cơ gãy xương tăng lên nhanh chóng, trong vòng 3 tháng đầu dùng thuốc.

Không những thế, việc tiêm hoặc uống K-Cort, prednisolone, prednisone… hàng ngày, với thời gian lâu tức là đã tạo nồng độ corticoid cao và kéo dài trong máu sẽ gây ức chế hoạt động của tuyến thượng thận dẫn tới suy tuyến thượng thận.

Vì vậy, để hạn chế các tác dụng phụ này cần phải thăm khám thường xuyên và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ. Khi đó, bác sĩ sẽ dựa vào mức độ của bệnh để lựa chọn thuốc thích hợp. Chẳng hạn, nếu bị hen bậc 1, chỉ cần dùng thuốc giãn phế quản thường là thuốc chủ vận beta 2 tác dụng nhanh để hạ cơn.

Từ bậc 2 – 4, dùng corticoid dạng hít có kèm theo hay không thuốc chủ vận beta 2 tác dụng kéo dài. Corticoid dạng viên chỉ dùng trong trường hợp nặng (bậc 5) nhưng cũng chỉ dùng 5 – 7 ngày, có khi 2 tuần. Khi triệu chứng hen được kiểm soát tốt sẽ giảm liều từ từ và chuyển qua dạng thuốc hít.

Dạng tiêm chỉ được dùng trong trường hợp cấp cứu, sau khi qua cơn nguy kịch, người ta cũng chuyển sang dạng viên rồi thuốc hít. Thực tế hiện nay người ta thường dùng corticoid dạng hít để điều trị hen vì thuốc sẽ được đưa trực tiếp vào phế quản nên tác dụng có hiệu quả cao và ít gây tác dụng phụ như dùng dạng uống hoặc tiêm.