Nên bắt buộc khám sức khỏe tiền hôn nhân?

ĐVO)-Để đảm bảo chất lượng dân số, một trong những phương hướng mới năm 2013 của Tổng Cục Dân số kế Hoạch hóa gia đình là đạt mục tiêu tuyên truyền sâu rộng rời các tầng lớp nhân dân hiểu rõ về công tác khám sức khỏe tiền hôn nhân.

Ân hận vì không đi khám sức khỏe

Vợ chồng chị Bùi Thị Nga (Phúc Lãm, Thành phố Thái Bình) cưới nhau được 2 năm nhưng vẫn chưa có tin vui. Chị Nga và chồng đã nhiều lần đi chùa cầu cúng xin con nhưng vẫn không được. “Vợ chồng phải khám để xem xét tình hình chứ cứ chữa kiểu dân gian như thế này biết đến bao giờ” – chị quyết định.

Lên đến Bệnh viện Việt Đức, các bác sĩ cho biết chồng chị bị chứng teo tinh hoàn nên không có tinh trùng. Việc phát hiện vô cùng đơn giản, các bác sĩ mang mẫu tinh dịch ra máy và soi trên máy không thấy có tinh trùng chạy trong mẫu tinh dịch.

Khi nghe bác sĩ kết luận bệnh, chồng chị Nga quỵ ngã hoàn toàn. Còn chị nước mắt chảy dài vì chuyện có con với anh chị như các cặp vợ chồng khác là không thể. Anh chị muốn có con phải xin tinh trùng từ người khác.

“Vợ chồng đã sống thử cả năm trời nhưng không thấy gì, mình có nghi ngờ nhưng nghĩ lúc này không có thai càng tốt. Đến khi cưới, vợ chồng không kế hoạch nhưng 2 năm rồi mong muốn có mụn con cũng khó. Biết thế này, hai người đi khám trước khi cưới giờ đỡ ân hận dằn vặt nhau” – chị Nga than thở.

Hay một trường hợp khác của vợ chồng chị Hoàng Thị Lan, Hà Nội. Thấy chồng “khỏe”, vợ kinh nguyệt đều nhưng cả năm vẫn không có con. Vợ chồng chị đến Bệnh viện Phụ sản Hà Nội khám mới biết chồng chị bị viêm tinh hoàn do bệnh quai bị chạy hậu.

Cần tuyên truyền sâu hơn nữa

Ông Đỗ Ngọc Tấn – Vụ Trưởng Vụ Dân số – Tổng Cục Dân số Kế hoạch hóa Gia đình Việt Nam cho biết những trường hợp như trên là điển hình và thương thấy. Nó chỉ là một khâu nhỏ trong gói khám sức khỏe tiền hôn nhân nhưng lại quyết định hạnh phúc của nhiều gia đình.

Vai trò của việc khám sức khỏe tiền hôn nhân đã được lãnh Bộ Y tế xác định là một trong những yếu tố đảm bảo chất lượng dân số, hiện nay ở nước ta công tác này cũng được ưu tiên.

Các địa phương đều có phòng khám, tư vấn sức khỏe tiền hôn nhân như trong đó khám sức khỏe chỉ là một công tác trong toàn bộ chương trình. Khám sức khỏe tiền hôn nhân để phát hiện những bệnh di truyền, bệnh lây nhiễm…thậm chí vô sinh. Sau đó có phương pháp tư vấn cho người đến khám phòng tránh và điều trị kịp thời các nguy cơ sinh con khuyết tật cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn, giúp những người sắp kết hôn bước vào cuộc sống vợ chồng một cách tự tin, có đủ sức khỏe để có đời sống tình dục tốt, mang thai và sinh con an toàn.

Chất lượng dân số bao gồm nhiều mặt nhưng quan trọng nhất chính là thể chất, trí tuệ của từng cá thể, là cuộc sống vật chất và tinh thần của từng hộ gia đình. Chính vì thế việc khám sức khỏe tiền hôn nhân cần được tuyên truyền rộng rãi. Ông Ngọc nhấn mạnh.

Hiện nay, các tỉnh trong cả nước đều có các phòng khám ở các bệnh viện sản khoa, đa khoa thực hiện tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân.

Việc khám sức khỏe tiền hôn nhân để tránh mang lại những câu chuyện đau lòng trong hôn nhân là điều vô cùng quan trọng nhưng trên thực tế, công tác này còn bị “ghẻ lạnh”. Nam, nữ ở độ tuổi kết hôn không mặn mà. Một phần cũng do tâm lý e ngại và tuyên truyền chưa sâu rộng tới các xã, phường đặc biệt là ở các vùng nông thôn, miền núi. Tổng kết đến hết năm 2012, ông Đỗ Ngọc Tấn cho biết tỉnh Thái Bình, Long An và Thừa Thiên Huế làm tốt nhất công tác này.

Điều bắt buộc trước khi làm đăng ký kết hôn

Tại Long An Chi cục Dân số –Kế hoạch hóa Gia đình tỉnh Long An cho hay đã thiết kế một mẫu giấy giới thiệu quản lý đối tượng đến tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn. Tờ giấy này do cán bộ tư pháp xã quản lý. Khi những người chuẩn bị đăng ký kết hôn, cán bộ tư pháp sẽ gửi giấy giới thiệu lên trung tâm y tế huyện để họ được tư vấn và khám. Long An cũng là một trong số rất ít tỉnh hỗ trợ kinh phí địa phương cho các trường hợp khám sức khỏe tiền hôn nhân. Số tiền này là 160.000đ/người, bao gồm khám sức khỏe tổng quát, xét nghiệm viêm gan B và HIV.

Tại Tỉnh Thừa Thiên Huế, UBND tỉnh đã ra quyết định về việc phê duyệt Đề án Tư vấn và khám sức khỏe tiền ôn nhân giai đoạn 2011 – 2015. Theo đó, đề án này được triển khai ở các xã, phường, thị trấn và trường trung học phổ thông trên toàn tỉnh. Tạo nên các góc truyền thông ở các huyện, thành phố, thị xã để đảm bảo 90 % nam, nữ sắp kết hôn được cung cấp thông tin, tư vấn chăm sóc sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình. Xây dựng những Câu lạc bộ tiền hôn nhân tại những điểm triển khai đề án.

Với đề án này, lãnh đạo Cục Dân số đánh giá cao về công tác tuyên truyền sức khỏe tiền hôn nhân của tỉnh Thừa Thiên Huế.

Từ năm 2011, Chi cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình tỉnh Thái Bình được chọn là đơn vị triển khai mô hình “Tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân”. Theo mô hình này các địa bàn thành lập câu lạc bộ Tiền hôn nhân với nhiều nội dung, hoạt động phong phú, xây dựng góc kiến thức về dân số/SKSS/KHHGĐ tại các xã, tuyên truyền, cung cấp thông tin về sức khỏe sinh sản, các biện pháp tránh thai, chẩn đoán thai sớm, khám sức khỏe cho các bạn trẻ trước khi kết hôn…

Kết quả, đến hết năm 2013 tại 16 xã thuộc 7 huyện, thành phố triển khai mô hình, tính từ năm 2004 đến tháng 12/2012 đã xây dựng được 123 câu lạc bộ Tiền hôn nhân, thu hút gần 10.000 vị thành niên và thanh niên tham gia sinh hoạt theo 18 chuyên đề, hơn 7.000 vị thành niên và thanh niên được khám sức khoẻ và tư vấn về sức khoẻ sinh sản. Mô hình bước đầu đã mang lại nhiều kết quả thiết thực, không những giúp thay đổi cách nghĩ của một bộ phận giới trẻ về vấn đề khám sức khỏe tiền hôn nhân mà mô hình cũng góp phần hạn chế tình trạng nạo phá thai, giảm tỷ lệ trẻ bị dị tật bẩm sinh, tạo tiền đề quan trọng cho việc nâng cao chất lượng dân số tại địa phương.

Linh Thúy