Chế độ ăn uống

Nên ăn giảm muối hơn bình thường (dưới 6g/ngày, tương đương 1 muỗng cà phê); Giảm những thức ăn mặn như mắm, tương, dưa, cà…; Bớt dùng bột ngọt vì có nhiều natri không kém muối ăn. Cần giảm cân nếu có thừa cân, bằng cách:

Giảm cung cấp năng lượng bằng các chế độ ăn phù hợp; Ăn các món luộc, hấp, kho, nướng thay cho chiên, quay, xào; Uống sữa không chất béo; Ăn nhiều rau, trái cây… thay cho thức ăn ngọt; Cần ăn chậm, nhai kỹ; Ăn nhiều vào buổi sáng, tránh ăn nhiều vào buổi tối.

Tăng tiêu hao năng lượng với những hoạt động như: Tập thể dục, thể thao.

Giảm bớt mỡ, người thừa cân càng phải ăn ít dầu mỡ hơn. Hạn chế tối đa thức ăn nhiều cholesterol như phủ tạng động vật, ăn ít trứng.

Chú ý ăn các loại hạt ngũ cốc nguyên vẹn như gạo tẻ, gạo nếp, khoai củ. Dùng ít đường và các loại hoa quả đóng hộp, bánh kẹo.

Ăn nhiều rau xanh và trái cây tươi để tăng nguồn kali và vitamin, các loại rau giàu vitamin C, E, A và đặc biệt một số loại có tác dụng hạ huyết áp như: Cần tây, cải cúc, bông cải xanh, rau muống, cà chua, cà tím, cà rốt, hành tây, nấm hương, nấm rơm, mộc nhĩ, tỏi, lạc, đậu hà lan…

Hạn chế thức ăn có tác dụng kích thích thần kinh, tâm thần: Không uống nhiều rượu bia, cà phê, nước trà đặc. Tăng sử dụng thức ăn, nước uống có tác dụng an thần, lợi tiểu như: hạt sen, ngó sen, chè sen vông, canh lá vông…

Không hút thuốc lá vì nicotin làm co mạch ngoại vi

Chế độ luyện tập ở người tăng huyết áp

Nhiều người nghĩ rằng, những người huyết áp cao thì không nên chơi thể thao, cấm chạy, cấm bơi… Suy nghĩ như vậy là không đúng. Người tăng huyết áp không những không phải kiêng hoạt động thể lực mà còn cần phải tập và tập đều đặn hơn người thường. Những hoạt động thể lực làm cho các động mạch mềm mại, đàn hồi, dẻo dai hơn; giúp các tĩnh mạch đưa máu về tim nhanh và đều đặn hơn; tim đẩy máu nhiều hơn đến các cơ quan trọng yếu và cơ bắp. Ngoài ra, hoạt động thể lực còn giúp cho tinh thần sảng khoái, nhanh nhẹn…

Có nhiều môn thích hợp cho người cao huyết áp, dễ thực hiện, tuy nhiên trước khi chọn cho mình một môn tập, nên tham khảo ý kiến bác sĩ để có lời khuyên thích hợp cho thể trạng, sức khoẻ, mức huyết áp và điều kiện của mình.

Đi bộ là cách tập nhẹ, an toàn, tuổi nào, giờ nào cũng đi bộ được. Tuy nhiên, muốn đạt lợi ích thật sự cho tim mạch thì nên đi bộ hơi nhanh (nếu thấy ra chút mồ hôi và hơi thở gấp một chút là tốt). Đạp xe đạp; chạy chậm là cách luyện tập rất tốt cho người cao huyết áp cũng như cho mọi người. Bơi cũng là môn thể thao thích hợp với người cao huyết áp. Cười đùa trong khi luyện tập cũng có lợi lớn về tâm lý cho người bệnh có tim mạch; khí công, yoya, thái cực quyền – những môn này có lợi cho tim mạch và hô hấp…

Với những bệnh nhân tăng huyết áp độ III (trên 180/110mmHg) thì cần phải kiểm soát được huyết áp bằng việc dùng thuốc, sau đó mới tiến hành chương trình tập luyện theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Những hoạt động không có lợi với người huyết áp cao là: tập tạ – vì cơ bắp căng thẳng kéo dài, máu khó lưu thông làm huyết áp tăng thêm; lặn dưới nước lâu, bắt phải nín thở cũng làm tăng huyết áp; các hoạt động đòi hỏi nhiều thể lực và dễ làm huyết áp tăng như leo núi, đá bóng, chạy nhanh, chạy đường dài, đua xe; bóng chuyền, quần vợt; bóng rổ…

Bs Trần Thanh Bình