Rắc rối tình cảm với người khác không là cách duy nhất khiến cho việc tỉnh rượu của chúng tôi vướng mắc một cách nguy hiểm với chuyện nào đó không liên quan. Một số trong chúng tôi có khuynh hướng đặt những điều kiện khác cho việc cai rượu mà không có chủ định.
Một hội viên A.A. nói, “Dân nhậu rất hay ‘nếu’. Trong những ngày nhậu nhẹt, chúng tôi thường đầy những nếu, như là đầy những rượu. Nhiều những mộng mơ của chúng tôi bắt đầu, ‘chỉ nếu …’ Và chúng tôi liên tục nói với chính mình rằng chúng tôi đã không say xỉn nếu chuyện này chuyện nọ không xảy ra, hoặc là chúng tôi đã không gặp một chút rắc rối nào do uống rượu nếu chỉ …”
Tất cả chúng tôi đi theo “nếu” cuối cùng với những giải thích (bào chữa?) cho việc nhậu. Mỗi chúng tôi nghĩ: Tôi lẽ ra không đang uống như thế này…
Nếu không vì vợ tôi (hoặc là chồng tôi hoặc là người yêu tôi)… nếu tôi có nhiều tiền hơn và không có quá nhiều nợ nần… nếu không vì những rắc rối gia đình này… nếu tôi không chịu quá nhiều áp lực… nếu tôi có công việc tốt hơn hoặc nơi ở tốt hơn… nếu người ta hiểu tôi… nếu tình trạng thế giới không tồi tệ thế này… nếu loài người tốt hơn, quan tâm hơn, thật thà hơn… nếu mọi người khác không mong tôi uống… nếu không vì cuộc chiến này (bất kỳ cuộc chiến nào)… và vân vân và vân vân.
Nhìn lại loại suy nghĩ này và hành vi của chúng tôi do nó gây ra, chúng tôi bây giờ thấy rằng mình thật sự để những tình huống bên ngoài điều khiển phần lớn đời sống của chúng tôi.
Khi chúng tôi khởi sự cai rượu, số đông những tình huống này lui về những vị trí thích hợp trong đầu chúng tôi. Ở mức độ cá nhân, nhiều trong số chúng thật sự biến mất khi chúng tôi bắt đầu giữ được tỉnh rượu và chúng tôi bắt đầu thấy những gì chúng tôi có lẽ có khả năng làm đối với số còn lại một ngày nào đó. Khi cuộc sống chúng tôi bắt đầu ngày càng tỉnh rượu tốt hơn, cái gì khác đang xảy ra không thành vấn đề.
Nhưng rồi, sau một thời gian tỉnh rượu, một số trong chúng tôi có lúc khi – bốp! – một khám phá mới tát vào mặt mình. Cũng thói quen suy nghĩ “nếu” cũ của những ngày nhậu nhẹt, dù chúng tôi không thấy, đã gắn chính nó vào việc không uống rượu. Một cách không ý thức, chúng tôi đặt điều kiện cho việc tỉnh rượu của mình. Chúng tôi bắt đầu nghĩ tỉnh rượu cũng tốt – nếu mọi việc diễn tiến tốt hoặc là nếu mọi việc không nghiêng ngã.
Thực ra chúng tôi đang quên mất bản chất sinh hóa không thể thay đổi của bệnh của mình. Bệnh nghiện rượu không màng đến những “nếu”. Nó không hề rời bỏ một tuần, một ngày hoặc thậm chí một giờ, để chúng tôi trở thành không nghiện và có khả năng uống rượu trở lại trong một dịp đặc biệt nào đó hoặc là vì một lý do hãn hữu nào đó – dù đó là một lễ lạc mỗi đời người chỉ có một lần, hoặc là một chuyện buồn to lớn xảy ra, hoặc là mưa ở Tây Ban Nha, hoặc là sao băng ở Alabama. Bệnh nghiện rượu đối với chúng tôi là không có điều kiện, cũng không có bù trừ dù bằng bất cứ giá nào.
Có lẽ phải mất một thời gian để hiểu biết này gắn vào xương tủy của chúng tôi. Và chúng tôi đôi khi không nhận ra những điều kiện chúng tôi đã vô ý thức gắn vào việc cai rượu, cho đến khi một việc gì đó không tốt xảy ra dù không phải lỗi của mình. Rồi – rầm! – nó đó. Chúng tôi đã không lường được việc xảy ra này.
Nghĩ đến việc uống một ly rượu là tự nhiên khi đối mặt với một bực mình gây sốc. Nếu chúng tôi không được nâng lương, không được đề bạt hoặc không có được công việc như mình tưởng, hoặc là cuộc sống yêu đương của mình trở nên lệch hướng, hoặc là ai đó xử tệ với mình, lúc ấy chúng tôi có thể thấy rằng có lẽ lâu nay mình đã gắn với những tình huống giúp mình muốn tiếp tục tỉnh rượu.
Ở một nơi nào đó, chôn dấu trong cuộn chất xám của mình, chúng tôi có một kho dự trữ nhỏ – điều kiện để tỉnh rượu. Và nó đang chực chờ để nhảy vọt ra. Chúng tôi đang tiếp tục suy nghĩ, “Tỉnh rượu thật là tốt đẹp và tôi định sẽ giữ nó”. Chúng tôi thậm chí không nghe được câu thòng thì thầm: “Nếu mọi việc diễn ra như ý.”
Chúng tôi không chịu nỗi những “nếu” này. Chúng tôi phải sống tỉnh rượu bất kể cuộc sống đối xử với mình như thế nào, bất kể người không nghiện quí trọng hay không quí trọng việc tỉnh rượu của mình. Chúng tôi phải giữ được việc tỉnh rượu của mình, không lệ thuộc vào bất cứ cái gì khác, không vướng mắc với bất cứ người nào và không bị giới hạn bởi bất cứ sự sợ hãi hoặc điều kiện nào có thể có.
Lần này qua lần khác, chúng tôi thấy rằng chúng tôi không thể giữ được tỉnh rượu lâu dài được chỉ bởi vì vợ, chồng, con cái, người yêu, cha mẹ, bà con, bạn bè, cũng không bởi vì công việc, cũng không để làm vui lòng ông chủ (hoặc bác sĩ, hoặc quan tòa, hoặc chủ nợ) – không vì bất cứ ai khác hơn là chính mình.
Gắn bó việc tỉnh rượu của mình với bất cứ người nào (ngay cả với một người nghiện rượu đã cai khác) hoặc với bất cứ tình huống nào là khờ dại và nguy hiểm. Khi chúng tôi nghĩ “Tôi giữ cai rượu nếu – ” hoặc là “Tôi sẽ không uống vì – ” (điền vào bất cứ tình huống nào khác hơn là mong muốn được khỏe mạnh, vì sức khỏe chính mình), chúng tôi vô tình cho phép mình uống khi điều kiện hoặc con người hoặc tình huống thay đổi. Mà bất cứ thứ nào trong số này cũng có thể thay đổi bất cứ lúc nào.
Độc lập, không gắn với việc gì khác, việc tỉnh rượu của chúng tôi có thể phát triển vững mạnh đến mức cho phép chúng tôi đối phó với với bất cứ việc gì – và bất cứ ai. Và bạn sẽ thấy, chúng tôi cũng bắt đầu thích cảm giác này.
Nguồn: Alcoholics Anonymous
Trần Thanh Xuân dịch