Câu nói xa xưa “Hãy sống và để mặc người khác sống” có vẻ rất thông dụng, dễ bị bỏ qua giá trị. Dĩ nhiên, một lý do nó được nói đi nói lại mãi qua nhiều năm bởi vì nó tiện lợi theo rất nhiều cách.

Chúng tôi A.A. sử dụng nó một cách đặc biệt để giúp chúng tôi không uống rượu. Cụ thể là nó giúp chúng tôi thích nghi với những người làm đau đầu chúng tôi.

Nhìn lại lần nữa chút ít lịch sử nhậu nhẹt của chúng tôi, nhiều người có thể thấy rất, rất thường khi việc nhậu của chúng tôi có vẻ liên quan một cách nào đó với người khác. Làm quen với bia hoặc rượu vang khi còn niên thiếu có vẻ tự nhiên, vì rất nhiều người khác cũng uống như vậy và chúng tôi mong họ đồng tình. Rồi đến tiệc cưới, giáng sinh, ngày nghỉ, bóng đá, nhậu nhẹt, ăn uống xã giao… và danh sách này còn tiếp tục dài. Trong tất cả những dịp này, chúng tôi uống ít nhất một phần vì mọi người khác đều đang uống và có vẻ muốn chúng tôi uống.

Một số chúng tôi bắt đầu uống rượu một mình hoặc thỉnh thoảng uống lén, thường bởi vì không muốn người khác hoặc mọi người biết mình uống bao nhiêu hoặc uống thường xuyên đến mức nào. Chúng tôi hiếm khi thích nghe bất kỳ ai khác nói về chuyện nhậu của mình. Nếu họ nói, chúng tôi thường nêu “lý do” phải uống, như là muốn tránh lời phê phán hoặc lời than phiền.

Một số chúng tôi thấy mình cải cọ hoặc đến mức gây sự với người khác sau khi nhậu. Tuy nhiên một số khác lại cảm thấy thật sự gần gủi hơn với người khác sau một hai ly trong một buổi chiều xã giao, một cuộc phỏng vấn xin việc hay bán hàng, hoặc ngay cả khi yêu đương.

Nhậu nhẹt khiến nhiều người chúng tôi chọn bạn theo tửu lượng. Chúng tôi đến mức độ đổi bạn khi cảm thấy mình “trên đô” họ. Chúng tôi thích “dân nhậu” hơn là thích người chỉ uống một hai ly. Và chúng tôi cố gắng tránh người không biết nhậu.

Nhiều người chúng tôi áy náy và nóng giận về cách gia đình ứng xử với chuyện nhậu của chúng tôi. Một số chúng tôi mất việc vì cấp trên hoặc đồng nghiệp phản đối chuyện nhậu của chúng tôi. Chúng tôi mong thiên hạ lo công chuyện của họ và để chúng tôi yên!

Chúng tôi thường nóng giận và sợ hãi ngay đối với người chưa từng phê phán chúng tôi. Tội lỗi khiến chúng tôi cực kỳ nhạy cảm với người chung quanh và chúng tôi nuôi dưỡng những bực bội. Đôi khi chúng tôi đổi quán nhậu, đổi công việc, hoặc đổi chỗ ở chỉ để tránh một vài người nào đó.

Như vậy một số lớn người khác bằng cách này hay cách khác có liên hệ đến chuyện nhậu nhẹt của chúng tôi, ở một mức độ nào đó.

Khi chúng tôi lần đầu ngưng nhậu, thật nhẹ gánh vô cùng khi gặp người trong A.A. – những người nghiện rượu đã khỏi bệnh – có vẻ khác hẳn. Họ đối xử với chúng tôi không phê phán, không nghi ngờ, mà thấu hiểu và quan tâm.

Tuy nhiên, hoàn toàn bình thường khi chúng tôi vẫn gặp một vài người làm đau đầu cả ở trong lẫn ở ngoài A.A. Chúng tôi có thể thấy rằng bạn bè ngoài A.A., đồng nghiệp, hoặc người nhà vẫn đối xử như chúng tôi vẫn còn nhậu nhẹt. (Có lẽ cần một thời gian để họ tin rằng chúng tôi thật sự ngưng nhậu. Nói cho cùng, họ có lẽ đã thấy chúng tôi nhiều lần ngưng nhậu trong quá khứ chỉ để bắt đầu nhậu lại.)

Để bắt đầu áp dụng “Hãy sống và để mặc người khác sống”, chúng tôi phải đối mặt với sự kiện này: Có người trong A.A. và ở bất cứ nơi đâu khác đôi khi nói lời bực mình, hoặc làm chuyện ta không thích. Học cách sống với những khác biệt là cốt yếu cho sự thoải mái của chúng tôi. Thật đúng trong những trường hợp này, chúng tôi thấy hết sức hữu ích để tự nhũ “Hãy sống và để mặc người khác sống.”

Thực tế, trong A.A. hết sức nhấn mạnh đến việc học cách chịu đựng hành vi của người khác. Dù có vẻ bị xúc phạm hoặc khó chịu đến đâu, chắc chắn rằng nó không đáng để nhậu. Việc khỏi bệnh của chúng tôi quá quan trọng. Bệnh nghiện rượu có thể và sẽ giết chúng tôi, chúng tôi nhớ lại.

Chúng tôi đã học được rằng thật đáng nỗ lực hết sức để hiểu người khác, nhất là người nào sai quấy với chúng tôi. Đối với việc khỏi bệnh của chúng tôi, thấu hiểu quan trọng hơn được thấu hiểu. Không quá khó nếu chúng tôi nhớ trong đầu rằng những hội viên A.A. khác cũng cố gắng thấu hiểu như chúng tôi.

Đối với vấn đề này, chúng tôi sẽ gặp một số người trong A.A. hoặc ở nơi khác không khó khăn với chúng tôi như vậy. Do đó tất cả chúng tôi cố gắng tôn trọng quyền của người khác làm theo cách họ chọn (hoặc họ phải làm). Rồi chúng tôi có thể mong rằng họ sẽ đối xử với chúng tôi tốt bụng giống như vậy. Trong A.A. chúng tôi thường như thế.

Thường thì những người thích nhau ở hàng xóm, trong công ty, ở câu lạc bộ, hoặc trong A.A. tụ họp lại với nhau. Khi gặp những người ưa thích, chúng tôi ít phiền lòng hơn vì những người chúng tôi không đặc biệt quan tâm.

Dần dà chúng tôi thấy dễ dàng bỏ qua người làm phiền, thay vì phải lẳng lặng ghim họ trong lòng hoặc thay vì cố gắng uốn nắn họ để họ phù hợp với chúng tôi hơn.

Không ai có thể nhớ ra người ép mình uống rượu. Không ai trói mình xuống và đổ rượu vô miệng mình. Cũng như không ai dùng sức ép mình uống rượu. Bây giờ chúng tôi cố gắng bảo đảm không một ai “ép mình uống rượu” bằng tinh thần.

Thật rất dễ dàng sử dụng những hành động của người khác để bào chữa cho việc uống rượu. Chúng tôi từng là chuyên gia về chuyện này. Nhưng khi đã cai rượu, chúng tôi học được một kỹ thuật mới: Chúng tôi không bao giờ để bực mình vì ai khác đến mức độ cho phép người ấy kiểm soát cuộc sống mình, nhất là đến mức độ khiến mình uống rượu. Chúng tôi thấy rằng mình không muốn để bất kỳ ai điều khiển hoặc hủy hoại cuộc sống mình.

Một nhà thông thái xưa đã nói không một ai nên phê phán người khác trước khi đã đi qua một dặm đường bằng đôi giầy của chính người đó. Lời khuyên khôn ngoan này giúp chúng tôi cảm thông hơn với đồng loại. Thực hiện nó khiến chúng tôi cảm thấy khỏe hơn nhiều so với bị vật vã sau cơn say.

“Để mặc người khác sống” – đồng ý. Nhưng một số chúng tôi thấy phần đầu của câu ấy cũng đáng giá: “Hãy sống”!

Khi chúng tôi đã tìm ra cách để thưởng thức hoàn toàn cuộc sống của riêng mình, chúng tôi hài lòng để mặc người khác sống theo kiểu họ muốn. Nếu cuộc sống của chính mình vui thú và hữu ích, chúng tôi thực sự không có động lực hoặc ước mong tìm lỗi của người khác hoặc lo âu về cách họ hoạt động.

Ngay phút này bạn có thể nghĩ ra ai là người thực sự quấy rầy bạn không?

Nếu có, bạn thử như vầy. Hãy hoãn suy nghĩ về anh ấy hay chị ấy và bất kỳ việc gì về người ấy đã làm bạn nóng giận. Bạn có thể nung nấu sau này nếu bạn muốn. Nhưng ngay lúc này, tại sao không bỏ qua một bên khi bạn đọc đoạn kế tiếp?

Hãy sống! Hãy quan tâm đến cuộc sống của chính bạn. Theo ý chúng tôi, tỉnh rượu mở ra con đường đi đến cuộc sống và hạnh phúc. Nó đáng để hy sinh nỗi bực bội hoặc cuộc cải vả… Được rồi, bạn không thể gạt người ấy hoàn toàn ra khỏi đầu. Hãy thử xem đề nghị kế tiếp có giúp được không.

Nguồn: Living sober – Alcoholics Anonymous
Trần Thanh Xuân dịch