Nghe giọng hốt hoảng, cầu cứu của người Mẹ trẻ, nhìn lên đồng hồ cũng gần 10h tối, văng vẳng trong điện thoại là tiếng ho sù sù, khò khè, và thở rít lên của cô bé N. Mặc dù cố gắng kêu gọi Mẹ bé bình tĩnh; nhưng trong lòng tôi cũng bối rối lắm.
Thì ra bé N. do bị cảm cúm; đã hay ho đêm và khò khè nhẹ khoảng 2 – 3 ngày nay (triệu chứng Hen “mất kiểm soát”). Nhưng Mẹ cố gắng để vậy cho bé tự vượt qua, mà không tăng liều thuốc hít hen ICS như BS đã hướng dẫn. Chiều nay, bé khó thở nhiều lắm, nói đứt quãng… Mẹ hoảng quá, cũng không kịp xịt thuốc Ventoline cấp cứu, vội vàng alo BS.
Nghe Mẹ kể vậy, BS lo lắm, vì Mẹ quên hết những gì BS hay dặn dò mỗi lần tái khám. BS mong muốn tất cả người bệnh và các bậc phụ huynh cần nhớ 3 điều:
- Nhớ “nằm lòng” cách xử trí cơn hen cấp:
BA (3) LẦN THUỐC CẤP CỨU (cắt cơn) TRONG 1 GIỜ. MỖI LẦN 2 NHÁT.
- Lần 1: Xịt và hít thật đúng cách 2 nhát thuốc Cắt cơn Ventoline, hoặc Berodual. (Và 1 nhát với Symbicort)
Chờ khoảng 15 – 20 phút sau, nếu vẫn còn khó thở,
- Lần 2: xịt và hít thêm 2 nhát như vậy. Tiếp tục theo dõi 15 – 20 phút, nếu còn khó thở
- Lần 3: cũng 2 nhát Ventoline (hoặc Berodual).
Nếu sau 3 lần hít thuốc cấp cứu (tương đương 1 giờ) vẫn còn mệt nhiều. Cần nhập viện khẩn cấp.
Và tránh ngay các yếu tố kích phát cơn hen cấp.
(2). Nhận diện được Hen “mất kiểm soát” và xử trí hiệu quả:
TĂNG LIỀU GẤP 2 LẦN THUỐC HÍT KIỂM SOÁT HEN – ICS.
TĂNG LIỀU CÀNG SỚM CÀNG TỐT, KHI HEN BẮT ĐẦU XẤU ĐI.
Khi bị cảm cúm, nhiễm trùng hô hấp hoặc thời tiết xấu; người bệnh hen bị “mất kiểm soát”; nhưng chưa có cơn cấp.
* Dấu hiệu hen xấu đi, bao gồm:
- Người bệnh cảm thấy mệt hơn, gắng sức kém hơn trước.
- Hay ho đêm, hoặc có cơn khó thở / khò khè nhẹ về đêm.
Vẫn sử dụng thuốc Cấp cứu khi cần.
(3). Điều trị kiểm soát hen liên tục, đều đặn và tái khám định kỳ mỗi 3 tháng, nhằm:
- Kiểm tra lại chức năng hô hấp
- Giảm liều điều trị.
Liều thuốc hít dạng Corticosteroid (ICS) dùng kiểm soát hen sẽ được giảm liều mỗi 3 tháng. (Nhưng cũng cần được tăng liều khi triệu chứng Hen xấu đi, như lưu ý số 2).
KHI LÀM TỐT BA ĐIỀU TRÊN, BẠN SẼ LÀ BÁC SĨ CỦA CHÍNH BẠN
VÀ CON BẠN ĐỂ CHIẾN THẮNG BỆNH HEN SUYỄN. ThS. BS. Trần Thị Kim Thu biên tập
